historia leżajska

Niezależne forum dla fascynatów dziejami Lezajska


#1 2009-04-30 15:02:30

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Artykuły z historii Leżajska

Szukając ciekawych rzeczy znalazłem coś takiego:
1 Bój pod Kuryłówką, 7 maja 1945 roku - najwieksza zwycięska bitwa partyzantów z Armią ćzerwoną i NKWD
http://www.naszdziennik.pl/index.php?ty … d=ip14.txt
2. O "Śląskim" http://www.naszdziennik.pl/index.php?ty … d=ip15.txt
3. STOSUNKI NARODOWOŚCIOWE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
ORAZ W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ
UTRWALONE W PAMIĘCI SPOŁECZNEJ MIESZKAŃCÓW
MAŁYCH MIAST http://www.wuw.pl/ksiegarnia/tresci/stu … 1/31_6.pdf
4. ppor. AK Władysław MATIAS Wspomnienia http://www.atopolskawlasnie.com/MatiasWladyslaw.htm
5. O akcji Wołyniaka na Piskorowice http://www.ipn.gov.pl/download.php?s=1&id=16283
6. O ppor. AK Władysławie MATIAS http://www.atopolskawlasnie.com/MatiasWladyslaw.htm
7. O dzialalności AK w Rudniku i wojnie na tamtych terenach http://pedlowski.pl/doc/adam__gadaliski.doc
8. Zbiór archiwalnej prasy rzeszowskiej - dużo artykułów z Lezajska http://sinet.info/~gula/teksty/prasa.html i na stronie Podkarpackiej Biblioteki Cyfrowej min http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/public … QueryId%7D i http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmet … 1&from=FBC oraz http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/public … b=1&lp=195
9 O Ferdynandzie Hompesch honorowym Obywatelu Leżajska http://www.rudnik.pl/index.php?id=hompesch

Offline

 

#2 2009-05-07 12:04:23

 aord

Użytkownik

Call me!
Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 378
Punktów :   
WWW

Re: Artykuły z historii Leżajska

Wyzwolenie. Artykuł Juliusza Ulasa Urbańskiego 25 lipca 1984 r z gazety Nowiny.
Opisujący Leżajsk, jako pierwsze miasto wyzwolone przez Armię Radziecką w lipcu 1944 r na lewym brzegu Sanu.
http://www.genebase.com/node/F368185

Offline

 

#3 2009-05-14 13:49:07

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Re: Artykuły z historii Leżajska

Ciekawa pozycja z 1856 r. Od strony 43 do 85 o Leżajsku http://books.google.com/books?id=BLsDAA … pl#PPP9,M1
Żywot Sierakowskiego http://books.google.com/books?id=QYQRAA … YPES&hl=pl

Offline

 

#4 2009-05-21 23:19:16

perf

Użytkownik

Zarejestrowany: 2009-05-17
Posty: 109
Punktów :   

Offline

 

#5 2009-07-20 20:58:49

Janusz

Użytkownik

Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-06-03
Posty: 43
Punktów :   

Re: Artykuły z historii Leżajska

Przepraszam za błędy ala nie mam czasu ich poprawić a powstały przy kopiowaniu.

Dwie informacje na temat Leżajska zaczerpnięta ze Słownika Geograficznego  KRÓLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH. WYDANEGO pod Redakcją Filipa Sulimierskiego, redaktora Wędrowca, magistra nauk fizyczno-matematycznych b. Szkoły Głównej Warszawskiej. Bronisława Chlebowskiego, magistra nauk filologiczno-historycznych b. Szkoły Głównej Warszawskiej. Władysława Walewskiego, obywatela ziemskiego, kandydata nauk dyplomatycznych uniwersytetu dorpackiego. Wydawanego w latach 1879-1892
Skład Główny w Redakcyi Wędrowca, ulica Nowy Świat Nr. 59
Leżajsk, r, 1469 Lazensko, 1509 Lyateysko, miasto, pow. łańcucki. Wedle Kochanowskiego („Dryas zamechska"), założycielem L, był Iwan Kustra z Krzeszowa, żyjący w w. XIV. W r. 1469 ukazali panowie „de Jarosław" listy króla Władysława Warneńczyka, na różne sumy zabezpieczone im na tem mieście. W r. 1515, do grodu w L. należą, między innemi: Zamch, Psza, Babica, Łukowa, nadane r. 1508 Pileckim. Według lustracyi z r. 1565 „Lezaisko Zigmuntowe" na górze, bez wody leżące, było wolne od czynszu z domów. Płacono tylko z ról od S1^ ł»n., oprócz tego z obszarów, nowowykopanych. ła-zów, ogrodów. Piekarzów 26, szewców 10, rzeźn. 5, palących gorzałkę 6 (dają arendy zł. 40, kamień pieprzu, albo zł. 22 i 6 lisów, albo po grzywnie za każdego), żydów gospodarzy 5, kom. 2, rybitwów 2, bartników 3 (oddawali miód ćwiercią mającą 3 sestniki, dawali też kuny i sokoły). Ogółem było zł. 185, gr. 28, den. 3. Później utworzono oddzielne ststwo zamechskie. W r. 1589 L. daj« szosa fl. 32, od rzem. fl. 49,
Leżajsk, wolne miasto królewskie pod 41° 5' wschód, dług. od Ferro,"a 50° 16' płn. szer., na lewym brzegu Sanu, w okolicy zupełnie równej, piaszczystej i pokrytej sosnowemi lasami, 220 m. npm., w pow. łańcuckim. Miasto schludne, zabudowane parterowemi dworkami, stojącemi przeważnie w ogródkach, dzieli się na trzy części: właściwe miasto, Podolszyn i Podklasztorze. Ta ostatnia część, dosyć zabudowana, jest od właściwego miasta około 2 kil. odległą; główną zaś jej ozdobą jest wspaniały klasztor oo. bernardynów. Właściwe miasto ma oprócz obszernego rynku trzy główniejsze ulice, przez które, prowadzą drogi: na płn. do Podklasztorza, a dalej do Rudy i granicy Król. Folsk. (do klasztoru znajduje się drewniany chodnik); na płdn. do Żołyni i Łańcuta, na płn. wsch. do Sieniawy. Ta ostatnia droga zwraca się zaraz za miastem na płdn.-wschód. Według ostatniego spisu liczy miasto 4945 mieszk., z których pod względem wyznań jest 2539 rzym.-katol., 430 gr.-katol., 32 afcat. i 1944 izraelitów. Przestrzeni zajmuje L. 1641 hekt.; majątek czynny wynosi 28630 zł. w. a., bierny 4186 zł., a dochód z roku 1882 przyniósł 7797 zł. w. a. W mieście jest parafia rzym.-katol., gr.-katol., sąd powiat, (dla 38194 dusz), notaryat, lekarz, apteka i szkoła męska czteroklasowa, a żeńska trzechklasowa. Z zakładów .finansowych są dwie kasy pożyczkowe, z których jedna rozporządza kapitałem 1710 zł. 47 et., druga 2443 zł. 66 et., i fun-dacya Alfreda hr. Potockiego z r. 1864 dla udzielania zapomogi podupadłym w skutek nieszczęścia rzemieślnikom, z majątkiem zakładowym 4108 zł. Oprócz tego istnieje tutaj fundacya nieznajomego założyciela z XVI w. dla dawania przytułku niezdolnym do pracy parafianom, której majątek stanowi grunt i 2100 zł., przynoszące rocznie 840 zł. w. a. Ludność zajmuje się od dawnych czasów farbowaniem wełny, przędzeniem jej i wyrabianiem grubego sukna, zwanego bają. Pięknym jest kościół farny, murowany, zbudowany z cegły przez Feliksa ze Skarzyszowa (kościół był dawniej otoczony obronnemi murami i basztami), jako też murowana cerkiew gr.-katol.; największą jednak ozdobą L. jest klasztor oo. bernardynów, do którego liczne odbywają się pielgrzymki w czasie odpustów. Parafia rzym.-katol. została utworzoną przez Władysława Jagiełłę, który dyplomem danym w Bieczu fer. 4 inter octaram 00. SS. 1400 wyposażył kościół istniejący od niepamiętnych czasów we wsi królewskiej Lenżajsko, wyniesionej w r. 1397 do rzędu miast. Było to w tem miejscu, gdzie teraz leży wś (lub północne przedmieście Leżajska) zwana Stare Miasto. W dyplomie erekcyi miasta (Baliński, St. P. II, 669) powiada król, że dla pomnożenia pożytków swoich i państwa przekształca tę wś na miasto, mające się nazywać „Królowomyesto." Wójtostwo sprzedał Władysław Jagiełło Stanisławowi Jasieńskiemu, mieszczaninowi z Przeworska, za sto grzywien groszy praskich, licząc za grzywnę po 48 groszy polskich. Na miasto przeznaczył milę lasu po obu brzegach Sanu, między rzeką Ożaną (zapewne Złota rzeka, po prawym brzegu Sanu, nad którą leży wś Oża-na) a rzeką Kolną. Ż mających powstać 130 łanów przeznaczył król ośm łanów kościołowi. Dalej nadaje fundator mieszczanom prawo magdeburskie i targi we czwartek. Na wyprawę wojenną ma wójt stanąć samotrzeć na koniu z kopijnikiem i jezdnym opatrzonym w kuszę (ballista). Osadnicy otrzymali lata wolności, mianowicie osiedli na rolach lat 6, w zaroślach 14 a w lasach dębowych 20; po wyjściu wolności mieli płacić z łanu po grzywnie i groszy sześć, a na przyjazd króla lub królowej dawać osep, kapłony, jaja i t. p. daniny. Około r. 1439 oddano zarząd parani Bożogrobcom czyli Miechowitom, którzy do r. 1839 zarządzali nią, utrzymując osobnego prae-positus'a. Do r. 1494 nic nie słyszymy o na-szem mieście, ale w tym roku przedstawili mieszczanie swe dyplomy Janowi Olbraohto-wi, który je potwierdził. W nowym dokumencie brzmi nazwa miasta Layżaysko. Od tego czasu zaczęły się nieszczęścia. Tatarzy, ponawiając napady na Polskę, docierali do Ł. i niszczyli je w latach 1498,1500,1509 i 1519. Ostatni napad musiał być najdotkliwszym; chcąc podnieść podupadłe miasto, utworzył Zygmunt I jarmark na Wniebowstąpienie Pańskie. W pięć lat później w r. 1524 naszli znowu Tatatrzy i zdobyli nieobronne miasto. Z tego powodu wydał Zygmunt I dyplom przeniesienia Leżajska, w którym mówi: Gdy przed kilku miesiącami zniszczyli Tatarzy miasto Lyeiensko i obrócili je w perzynę, o ozem naocznieśmy się przekonali, przybywszy z wojskiem w celu wypłoszenia nieprzyjaciół z ziem ruskich, dowiedzieliśmy się, że opodal stąd znajduje się miejsce, od samej natury obronne i małym nakładem mogące być umocnione; przeznaczamy je na założenie i przeniesienie miasta, które odtąd i na przyszłość ma się nazywać Leżajsk zygmuntowski (Sigismundi Lyeżensko). Osadników uwolnił Zygmunt I na dwanaście lat od podatków, poczem mieli płacić od wymierzonego łanu po grzywnie. Od domów nie mieli płacić żadnych podatków. Przytem naznaczył król jarmarki na Wniebowstąpienie Pańskie, Maryą śnieżną i ś w. Mikołaja, a targi na dnie czwartkowe. Ażeby miasto nie ulegało dalej nieprzyjacielskiemu zniszczeniu nakazał Zygmunt I obracać część dochodów starostwa na zbudowanie zamku i obronę, polecił miasto obwarować parkanami i w tym celu dozwolił mieszczanom wrębu w lasach królewskich. Chcąc podnieść zamożność mieszczan, dał im pastwisko i zakazał w targi wprowadzać ze wsi słodów do miasta. Troskliwość króla widną jest w dyplomie z następnego roku 1525, w którym dozwolił mieszczanom zbudować wagę i postrzygalnię i ustawić pod ratuszem jatki, z których czynsz kazał obracać na pożytek miasta. Zarazem zakazał w okolicznych wsiach warzyć piwo lub inne trunki. W następnych latach zastawiła rzplita L., aż sejm w r. 1534 pozwolił to starostwo wykupić królowej Bonie i trzymać dożywociem. Gospodarka Bony musiała być korzystną dla młodej osady, albowiem słyszymy o nowych budowlach. W 1596 poświęcono kościół Bożego Ciała, stojący przy drodze do Giedląrowy, a w 1611 Maryi Magdaleny w Wierzawicach; zbudowano zapewne także w owym czasie drewniany kościół w nowera mieście. Ale koniec wieku XVI i początek XVII były bardzo burzliwe, z powoda rozterek religijnych. Między r. 1604 a 1609 powstał spór Stanisława Stadniokiego z Łańcuta z Łukaszem Opalińskim, podobno o psa myśliwskiego. Stadnicki, starosta żywułtowski, człowiek bardzo niespokojny i nawykły do wojaczki, zebrał zaciągi w Węgrzech i Woło-szy i najechał Opalińskiego w Tarnawou, poczem na czele tych żołdaków, podobnie jak on sam po największej części reformowanych, napadł na Leżajsk, miasto zrabował a kościół wraz z archiwum spalił. Zygmunt III nadał nowe przywileje w r. 1616 kościołowi, który w 1619 został z gruntu odbudowanym. W późniejszych czasach spalili Tatarzy L. w r. 1628 i lud uprowadzili do niewoli. W r. 1656 gospodarowali tam znowu Szwedzi, a nawet Karol Gustaw miał się w tem mieście kilka dni zatrzymać. (Verdum zastał w mieście drewniane ściany z balów zamiast murów; Liske, Cudzoziemcy, 110). Mieszczanie rozprószyli się, a jak lustratorowie z r. 1664 powiadają, że z zamku nie pozostało nic prócz wałów. Późniejsze czasy nie sprzyjały rozwojowi miast. L. został podobno jeszcze raz zniszczony w r. 1672 a lustracya z r. 1765 wykazuje dochód z miasta tylko na 210 złp. Mieszczanie mieli prawo przewozu na Sanie pod wsią Stawem i wolne robienie piwa, wiśniaku i miodu. Tka-czów było 35. W owym czasie aż do r. 1772 dzierżawił sstwo leżajskie Józef Potocki, kraj-czy kor., płacił z niego 99256 zł. 6 gr. a wydatek wynosił 10741 zł. 22 gr. Później 1819 r. przeszło ststwo na własność Mierów, od których kupił je Alfred hr. Potocki, ojciec b. namiestnika Galicyi. Teraz stanowi część ordy-nacyi łańcuckiej. W naazem stuleciu dotknęły pożary miasto jeszcze w r. 1834 i 1873. Ostatnim prepozytem Miechowitów był Michał Pieniążek, zm. 1839 r. Prócz kościoła Jurnego były jeszcze: 1) św. Trójcy w Staremmieśoie, drewniany na podmurowaniu, zbudowany na miejscu pierwotnego kościoła, który jednak już podczas wizytacyi biskupa Wacława Sie-rakowskiego był zrujnowanym, 2) Bożego Ciała, 3) w zamku i 4) w klasztorze oo. bernardynów. Obecnie istnieje tylko ostatni. Parana rzym.-katol. należy do dyec. przemyskiej, dek. leżajskiego. Przyłączone są do niej: Dębno, Hucisko, Jelna, Judaszówka, Łukowa, Piskoro-wice, Przychojec, Rzuchów, Siedlanka, Stare-miasto i Wierzą wice. Cała ludność parani ma 8594 rzym.-katol., 85 akat. i 1985 izrael. Par. gr.-katol. obejmuje Staremiasto, Siedlan-kę, Przychojec, Łukowe, Jelnę, Huoisko, Rudę-Jandę i Wierzawice, należy do dyeo. przemyskiej, dek. kańczuckiego, i liczy ogółem 1920 parafian. Klasztor oo. bernardynów, stojąc y na przedmieściu Podklasztorze, prawie 2 kil- od właściwego miasta, zasługuje na uwagę nie tylko jako sławne miejsce odpustowe, ale tak&e jako budowa należąca do najpiękniejszych w Galicyi zabytków budownictwa w stylu odrodzenia. Szczególniej zwracają na siebie uwagę wspaniałe rzeźby i stiuki, malowidła wykonane przez znakomitych malarzy a przede wszystkiem obraz w ołtarzu ś. Franciszka i portrety Łukasza z Bnina Opalińskiego, marszałka w. kor. i jego żony. Kościół dzieli się na trzy nawy, środkową i dwie boczne. Każdej nawie służy część ogromnego organu, największego w całej Austryi, którego naprawa i nastrojenie przed kilkudziesięciu laty kosztowały 10000 złr. Kościół i klasztor są pokryte blachą i lożą na małem wzniesieniu, otoczonem od płn. i wsch. sosnowym lasem, zwanym W części północnej Mniszym lasem, w części zachodniej borem. Ku zach. otwiera się widok na San i morze żółtego piasku. 00. bernardynów sprowadził do L. Maciej Pstrokoński bisk. przemyski z klasztoru w Przeworsku w r. 1608 i umieścił ich przy drewnianym kościółku Matki Boskiej, stojącym za miastem śród piasków. Kościół a raczej kaplica była bardzo odwiedzaną przez lud z powodu cudownego obrazu Matki Bożej i należała do probostwa le-żajakiego. Zygmunt III wyznaczył bernardynom miejsce na budowę klasztoru i wyposażył zakładający się klasztor stawem i młynem. Dopiero w r. 1618 rozpoczął Łukasz Opaliński, wówczas ststa leżajski, budowę klasztoru, która trwała lat dziesięć, a śród tego czasu (1625) wyznaczył mnichom hojne jałmużny na dobrach starościńskich wiecznemi czasy, co w r. 1653 król Jan Kaźmierz zatwierdził. W 1630 r. oświecił nowy kościół biskup przemyski Adam Nowodworski, a w cztery lata później po przeprowadzeniu kanonicznego śledztwa u-znał bisk. przem. Henryk Firlej obraz Matki Boskiej za cudowny. Ten obraz ukoronował uroczyście bisk. Wacław Sierakowski za pozwoleniem papieża Benedykta XIV d. 8 września 1752 r. W Ł. odbywają się jarmarki: 21 stycznia, 23 kwietnia, na Wniebowstąpienie, 24 sierpnia, 4 października i 6 grudnia, a targi tygodniowe we wtorki i piątki. Wiek. posiadłość ma obszaru 14 roli i 544 mr. lasu; mniejsza 1190 roli, 284 łąk i ogr., 134 pastw, i 274 mr. lasu. L. otaczają od płn. Staremiasto, od zach. wielkie lasy, za któremi leżą wsie: Jelna, Maliniska i Brzoza Królewska, od płd. Gillers-hof, Giedlarowa i Wierzawice a od zach. San. W mieście L. urodził się 1807 r. kś. Frań. Ks. Pawłowski. Florę okolic Ł. badał W. Jabłoński (Sprawozd. Komisyi fizyogr., 1867). Ciekawy obrazek przeszłości L. (z pocz. XVII w.) wydał 1879 r. w Jaśle kś Maryan Podgórski, pleban wolski, p. t. „Ławica Leżajska, dziełko poświęcone błogosławionej pamięci Wiści -sławy z Leżajska, franciszkanki zabitej od Mongołów w Zawichoście r. 1260". Mac.

Warto więc wydać reprint "Dryas Zamechska" Kochanowskiego, tak jak ma być wydany reprint "Ławica Leżajska" kś. Maryjana Podgórskiego.

Ostatnio edytowany przez Janusz (2009-07-21 22:41:39)

Offline

 

#6 2009-07-21 23:14:03

Janusz

Użytkownik

Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-06-03
Posty: 43
Punktów :   

Re: Artykuły z historii Leżajska

Pamiętnik kościoła i klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku : spisany ze starych aktów i kronik. Rok wydania 1929.

http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/docmet … ds=1&tab=1

Offline

 

#7 2009-07-22 00:00:29

 aord

Użytkownik

Call me!
Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 378
Punktów :   
WWW

Re: Artykuły z historii Leżajska

Pamiętnik kościoła i klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku. Niesamowite ilu pielgrzymów, a jednocześnie szabrowników  przybywało do Leżajska, 600 dzieci przystępowało do Komunii św.,ciekawy wątek z okresu I wojny światowej. Szkoda, że nie podano nazwisk w wątku:
W drugie swięto Wielkanocy, 21 kwietnia 1924 r. wydarzyl sie straszny wypadek w mies'cie Lezajsku. Przy
strzelaniu z moździezy podczas; sumy w kosciele parafjalnym, proch eksplodujcy rozerwal moździerz w kawaIki,
odlamki zabily na miejscu jednego z mieszczan, który tamtędy przechodziI, a drugiego tak cięzko w gIowę zra
nily, ze nazajutrz umarl w szpitalu we Lwowie, dokąd go odeslano.

Offline

 

#8 2018-02-14 18:49:30

Ob.Serwer

Użytkownik

Zarejestrowany: 2014-11-21
Posty: 77
Punktów :   

Re: Artykuły z historii Leżajska

Pan J.U.Urbański prezentuje w artykule 2 zdjęcia Leżajska których raczej nie posiada .Pierwsze z nich kupiliśmy kilka lat temu na aukcji i jak dobrze pamiętam nie udostępnialiśmy go nikomu .Drugie prawdopodobnie  pochodzi ze zbioru T.Wiśniewskiego .http://dziennik.artystyczny-margines.pl/28-maja-1943-r-pacyfikacja-lezajska/

Offline

 
stat4u

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
hotelstayfinder.com Hotels Norway pakiety spa Ciechocinek komornik kraków