historia leżajska

Niezależne forum dla fascynatów dziejami Lezajska

  • Nie jesteś zalogowany.
  • Polecamy: Gry

#1 2009-04-23 14:02:57

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Wyposażenie cerkwi

Na zaczynającej sie wystawie w muzeum zaprezentowano 3 księgi liturgiczne pochodzące z naszej cerkwi. Może ktoś wie co sie stało z resztą wyposażenia? Wiem jedynie, ze obraz znajduje sie w kościele w St. Miescie. Harcerze tego nie rozebrali a magazyny były już chyba w pustej cerkwi. A tak wyglądało podczas wojny http://www.szukamypolski.com/details.php?image_id=4892

Offline

 

#2 2009-04-24 18:50:48

 ksz

Użytkownik

Skąd: i tu i tam
Zarejestrowany: 2009-04-24
Posty: 331
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Napewno nie wywiezli tego z sobą Ukraińcy w 1945. Paroch Jurij Kikta ratował własne życie, i ewentualnie cerkiewną skarbonę, uchodząc w lutym 45 do Jarosławia.
Ukraińcy jeśli coś wzięli ze sobą - to pewnie mniejsze ikony (ta najważniejsza trafiła do Starego Miasta), ale przeca ikonostasu, ołtarzy bocznych i ambony czy konfesjonałów nikt na grzbiet nie brał.
Od 1946-55 użytkowła cerkiew parafia farna.
Magazyny PSS Społem były dopiero od 1955.

Trzeba by się dowiedzieć, jaki był stan wyposażenia cerkwi w 1946 przy przejęciu jej przez proboszcza Fary (ks. Gorczycę), a jaki w 1955 podczas aneksji jej na magazyny Społem.

Być może odpowiedź na pytanie co się stało z wyposażeniam cerkwi leży gdzieś w księgach inwentarzowych eksponatów w Muzeum-Zamek w Łańcucie. Przecież musi tam być wyszczególnione, jaką drogą pozyskano leżajskie ksiegi cerkiwne oraz wystawianą latem w leżajskim muzeum choragiew cerkiewną http://www.muzeum-lezajsk.pl/pl/news.ph … ws=&topic=
Może Łańcut ma więcej elementów wyposażenia cerkwi.

Było taką praktyką w Leżajsku, że mienie "porzucone" w latach okupacji czy powojennych, składowano w budynku ratusza. Na strychu jeszcze w latach 50 zajdowały się tysiące tomów z biblioteki wysiedlonego Mirosława Kapija, profesora gimnazjalnego. W piwnicy znajdowało się wtedy kompletne wyposażenie drukarni Mojżesza Kühla, zdeponowane tam jaszcze za czasów hitlerowskich. Pozatem na strych władza ludowa wypieprzyła fotel przewodniczącego Rady Miasta, ozdobny z herbem Leżajska, robota mistrza stolarskiego Józefa Szeliegi z początków II połowy XIX wieku. W ramach "demokratyzacji" taki mebel pachniał feudalizmem, w Krakowie zrobiono podobnie - otóż znad herbu Krakowa, który wieńczył fotel, odpiłowano koronę.
Być może wyposażenie cerkwi także złożono w tym składowsku mienia "porzuconego".

Offline

 

#3 2009-04-26 11:05:00

 aord

Użytkownik

Call me!
Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 378
Punktów :   
WWW

Re: Wyposażenie cerkwi

Zachowała się piękna posadzka.
http://www.genebase.com/node/AnkaO/blog … gId=130611

Offline

 

#4 2009-04-26 12:53:17

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Na plebani są dwa feretrony pewnie z tej cerkwi. A co do posadzki to ksiądz dziekan, mimo narzekań wiernych, chce ja zachować - jemu też sie podoba.
Co do Łańcuta to rozmawiałem z szefem zbiorów sztuki cerkiewnej i twierdzi ze z Leżajska więcej nic nie mają.
Ciekawy jest wątek PTTK i Towarzystwa Miłośników Ziemi Leżajskiej - starali sie Oni w cerkwi utworzyć muzeum regionalne. Może "twórcy" TMZL wiedzą co sie z wyposażeniem stało. 
Jak kogos interesuje to podaje zdjęcie z podpisami malarzy cerkwi http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/40a … 6e647.html

Offline

 

#5 2009-05-07 10:09:13

ulas

Nowy użytkownik

Zarejestrowany: 2009-05-07
Posty: 1
Punktów :   
WWW

Re: Wyposażenie cerkwi

Ks. Józef Gorczyca, z którym rozmawiałem osobiście na ten temat powiedział mi:
"Za zgodą Kurii Biskupiej w Przemyślu zagospodarowałem ołtarze miejscowej cerkwi chroniąc je przed zbeszczeszczeniem "
-ołtarz główny ikona z 1612 r-świętość leżajskiej cerkwi do Starego Miasta
-pozostałe ołtarze do Zasowa.
(prawdopodobnie maj 1955 r).

Offline

 

#6 2009-05-07 10:21:01

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Hm coś mi się nie zgadz. Jeżeli to Zasów w powiecie dębickim to tam wyposażenie jest neogotyckie

Offline

 

#7 2009-05-07 13:51:32

 aord

Użytkownik

Call me!
Skąd: Leżajsk
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 378
Punktów :   
WWW

Re: Wyposażenie cerkwi

chyba w okolicach Kolbuszowej

Offline

 

#8 2009-05-07 21:18:13

 ksz

Użytkownik

Skąd: i tu i tam
Zarejestrowany: 2009-04-24
Posty: 331
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Pan Ulas ma rację. To Zasów, pow. Dębica, diec. Tarnowska. Jedyne strony jakie znalazłem z wyposażeniem tego kościoła to: http://www.tarnowskie.koscioly.sl.pl/ko … /zasow.htm
http://spuscizna.org/spuscizna/galeria- … sciol.html
Ołtarz z Ukrzyżowaniem umiejscowiony na w/w stronach: http://spuscizna.org/imagess/zasow-512.jpg
oraz http://www.tarnowskie.koscioly.sl.pl/ko … zasow2.JPG jest identyczny ze zdjęciem ołtarza "Uprywilejowannyj Prestił Rozpjattja Isusa Chrysta" w dziele: o. Jurij Kikta, Pamjatka z widpustu w Leżajśku, Jarosław - Leżajśk 1938, s. 12.
W dziele Kikty ze zdjęć wnętrza cerkwi jest jeszcze: "Ikonostas z bicznymy prestołamy", s. 10 - czyli ogólny widok na ikonostas, boczne ołtarze (jeden to ten z Ukrzyżowaniem) i ambonę z lewej.
Drugi ołtarz boczny jest taki sam jak ten z Ukrzyżowaniem, jednak nie widać na fotografii, jaki obraz tam umieszczono, jednakże Kikta pisze (s. 21), że to ołtarz "Materi Bożoji". Ołtarz jest identyczny jak ołtarz Matki Boskiej z Zasowa: http://spuscizna.org/imagess/zasow-510.jpg
I to tyle leżajskich ołtarzy w Zasowie, bo na stronie internetowej piszą, że mają w sumie 7, w tym 5 z lat 1910-14, i to są pewnie te neogotyckie. Pozostałe 2 to leżajskie, z 1904, bowiem Kikta na s. 21 pisze: "Peredni biczni prestoły i pawuky pered nymy sprawyły 1904".

Pozatym w dziele Kikty jest też zdjęcie "Prestił sw. Mykoły" (s. 16), wspomniane są: "hołownyj prestił", "biczni prestoły sw. Mykoły i sw. Iwana Chrestytelia" (w Zasowie ich nie ma). W sumie w cerkwi było 5 ołtarzy - 2 w Zasowie, ikona z któregoś z ołtarzy w Starym Mieście, ale gdzie reszta: ołtarz główny i 2 boczne?
Pan Ulas też nie pisze co się stało z ikonostasem (ściana z ikon pośrodku z carkimi wrotami, z boku z wrotami diakońskimi). Przecież w łacińskich kościołach czegoś takiego nie ma, po co byłby im z Zasowie ikonostas? Może rozebrano go już w 1946 przy przejeciu cerkwi przez parafię farną, która także jako łacińska ikonostasu nie potrzebowała?
Można też zadać pytanie co z amboną, w Zasowie jest podobna jak w książce Kikty, ale jednak inna, pasująca do tego kompletu neogotyckich zasowskich 5 ołtarzy i konfesjonałów: http://spuscizna.org/imagess/zasow-509.jpg

Chwalebne że ks. Gorczyca uchronił ołtarze przed profanacją w tych czasach stalinowskich, nie przewidział, że magazyn za 26 lat stamtąd wyprowadzą i znów będzie kościół. Szkoda że ks. Wójcik jak ponownie adaptował magazynowy na kościół w 1981 nie odzyskał tych ołtarzy, ale pewnie miał ważniejsze sprawy. Po co się mają poniewierać gdziś w Zasowie, skoro nasza cerkiew znów jest obiektem sakralnym. Zadanie dla sponsorów - wykupić 2 ołtarze z Zasowa!!!
Ha, może nawet odzyskać, przecież te 2 ołtarze "sprawyły 1904: Rozpjattja Isusa Chrysta - Mychajło i Anna Komarnyćki, a Materi Bożoji - Iwan i Regina Hajduk zo Sidlanky, za cinu po 600 K. za odyn." (Kikta, s. 21).

PS.
Zdjęcie na s. 10 u Kikty, czyli ogólny widok na ikonostas, boczne ołtarze i ambonę z lewej: wygląda to wszystko całkowicie inaczej niż na poniższej fotografii:

genek72 napisał:

A tak wyglądało podczas wojny http://www.szukamypolski.com/details.php?image_id=4892

Dlatego to co powyżej to nie Leżajsk. To pewnie jakaś mała cerkiew wiejska. Leżajska jest znacznie wewnątrz szersza, nie tak ciasna jak ta powyżej. I na zdjęciu u Kikty, i przecież w rzeczywistości też możemy to zobaczyć.

Offline

 

#9 2009-05-08 08:19:00

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Niestety Kikty nie miałem w rękach. Teraz widzę ze szkoda. O lokalizacji ołtarzy dobrze żeby wiedział konserwator wojewódzki. Teraz jest trend do powrotów obiektów na swoje miejsce. Lub robienia kopi.
Mam pytanie czy jest możliwośc zrobienia odbitek z Kikty z wyposażeniem i pokazanie ich?

Offline

 

#10 2009-05-12 11:38:47

 ksz

Użytkownik

Skąd: i tu i tam
Zarejestrowany: 2009-04-24
Posty: 331
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Oczywiście. Ja mam co prawda xero dziełka Kikty, sxerowane z oryginału w Bibliotece Jagiellońskiej. Jak będę tam w najbliższym czasie to zrobię skany ilustracji z wyposażeniem cerkwi.

Jeszcze jedna cerkiewna pamiątka, zapewne także przejęta przez państwo po wojnie, to: Rejestr przychodów i wychodów cerkiewnego bractwa w Leżajsku, znajdujący się w Archiwum Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Dział Etnografii. Może tam coś jeszcze z Leżajska mają.
Swoją drogą to rozpierzchło się to wyposażenie cerkwi w świat. W Leżajsku tylko feretrony, zaś chorągiew i księgi liturgiczne w Łańcucie, księgi bractwa w Rzeszowie, ikona w Starym Mieście, ołtarze w Zasowie.

Ostatnio edytowany przez ksz (2009-05-15 11:29:19)

Offline

 

#11 2009-05-15 08:11:08

genek72

Administrator

7248598
Zarejestrowany: 2009-04-18
Posty: 1137
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Na razie wrzucam z Kikty to co dostałem od KSZ - 14 zdjęć i wielkie dzieki. Lepszy art. po jakimś czasie
http://GENEK72.fotosik.pl/albumy/634258.html

Offline

 

#12 2009-07-11 13:13:19

czesiu

Użytkownik

Zarejestrowany: 2009-07-11
Posty: 41
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Widzę ze p. Ulas ma wielką wiedzę w tym temacie. To może napisze dlaczego odebrano cerkiew Farze? Ja słyszałem że komuniści chcieli tam tworzyć muzeum i dlatego wywalili wcześniejszych użytkowników.

Offline

 

#13 2009-07-13 21:59:43

 ksz

Użytkownik

Skąd: i tu i tam
Zarejestrowany: 2009-04-24
Posty: 331
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

Komuniści, nie komuniści - władza ludowa po prostu. Władze Leżajska. Nie żadni mityczni komuniści - Minc, Berman czy Bierut. Tylko tutejsi.
Jak pisano wyżej - na potrzeby magazynów PSS Społem. W 1955 r. nikt żadnym muzeum nie zawracał sobie głowy. Trza było na potrzeby gospodarcze zająć obiekt - to zajęto. Pewnie jako dobra martwej ręki, albo jakiś inna podstawa prawna się znalazła.
Jak wiele innych obiektów i nieruchomości różnych wyznań w całym kraju. Np. o wywłaszczaniu bernardynów, trwającym od 1944 aż do lat 60tych pisał Zb. Larendowicz, Historia posiadłości oo. Bernardynów w Leżajsku

Offline

 

#14 2009-07-13 22:09:01

czesiu

Użytkownik

Zarejestrowany: 2009-07-11
Posty: 41
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

PSS był tylko końcowym etapem. Tp w bzdurnej książeczce o farze autorka pisze o muzeum i dlaczego odebrano kościół katolikom. (no ona twierdzi że to plotki ale ja wnioskuję że mają wielkie pokrycie w historii ;-)

Offline

 

#15 2009-07-13 23:24:00

 ksz

Użytkownik

Skąd: i tu i tam
Zarejestrowany: 2009-04-24
Posty: 331
Punktów :   

Re: Wyposażenie cerkwi

O muzeum to była ściema władz późniejsza - lata 60-te / 70-te.
W 1955 trzeba było znaleźć magazyn, i magazyn się znalazł.

Offline

 
stat4u

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
https://nove-mesto-nad-vahom.ebetonovezumpy.sk pakiet wellness Ciechocinek zawór do zmywarki wrocław